Twierdza Grudziądz to system fortów, głównie z XIX wieku, zlokalizowanych na terenie Grudziądza i okolicznych miejscowości. Jej zadaniem była osłona tego miasta i strategicznego mostu na Wiśle w wypadku działań rosyjskich.

Centralnym punktem umocnień obronnych jest Cytadela, zwana przez Niemców Twierdzą Courbiere’a – forteca w północnej części miasta, której budowa rozpoczęła się 6 czerwca 1776 roku z rozkazu króla Prus Fryderyka II. Pozostałe forty powstały na przełomie XIX i XX wieku.

Większość obiektów obronnych zostało wykorzystanych jedynie w 1806, 1807 i 1945 roku. Wiele z nich, włącznie z Cytadelą, zachowało się do dziś w dobrym stanie. Fragmenty fortyfikacji są dostępne dla zwiedzających.

Obecnie Cytadela w Grudziądzu jest nadal obiektem wojskowym. Na jej terenie stacjonuje kilka mniejszych jednostek, znajdują się tam też magazyny wojskowe.

Z dawnej twierdzy zachował się donżon z pełnym obwodem wałów i kazamatami, obiema bramami i jedną z czterech pochylni. W obrębie donżonu najlepiej zachowany i najbardziej charakterystyczny jest dwukondygnacyjny Wielki Magazyn oraz klasycystyczny, usytuowany pośrodku dziedzińca, budynek dawnej komendantury.

Zachowały się także, choć w różnym stanie, wszystkie pięć bastionów, cztery raweliny, chodnik w przeciwskarpie obiegający twierdzę oraz chodniki przeciwminowe. Nie ma już jednak dawnych lunet. W całkiem dobrym stanie jest też sucha fosa. W części nieużywanych chodników znalazło schronienie około 1000 nietoperzy.

Cytadelę można zwiedzać po uprzednim uzyskaniu zgody władz wojskowych, lub bez przeszkód w wybrane dni roku (tzw. „Dni otwarte Cytadeli”, np. 11 listopada czy 3 maja). Po całym obiekcie oprowadzają przewodnicy z Wojskowego Stowarzyszenia Kulturalno–Edukacyjnego „RAWELIN”.